نوع مقاله : مقاله یادداشت پژوهشی

نویسندگان

• عادله محتشم ¹
• لیلا صالحیون ²
• کامران احمدی ³

¹ کارشناس ارشد، مرمت اشیاء تاریخی- فرهنگی، دانشگاه هنر اصفهان

² کارشناس ارشد، مرمت اشیاء تاریخی- فرهنگی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز

³ استادیار، پژوهشکده نیمه هادیها، پژوهشگاه مواد و انرژی

چکیده

در این پژوهش به بررسی مواد و مصالح به کار رفته در اجرای تزئینات گچ ­بری خانه­ ی شهشان پرداخته شده است. خانه ­ی شهشهان در خیابان ابن ­سینا واقع در اصفهان، یکی از ابنیه ­ی ارزشمند برجای مانده از دوره­ ی قاجار است. پس از معرفی بنا و تزئینات گچ­ بری آن، به شناسایی مصالح به کار رفته در اجرای تزئینات مذکور پرداخته شده که این مهم با استناد به آزمایش­ های دستگاهی و شیمی تر انجام شده است. لایه­ های زیرین با استناد به بررسی­ های شیمی تر به ترتیب عبارت بودند از آستر کاه­ گلی و دو لایه بستر گچ و خاک، که بر روی آستر دوم، تزئینات گچ­ بری اجرا شده است. با استفاده از آزمایش ­های شیمی تر آستر کاه­ گلی و دو لایه بستر گچ-خاک و ترکیبات آن­ شناسایی شدند. آنالیزهای دستگاهی SEM-EDX وجود کلسیم، گوگرد، منیزیوم، آلومینیوم، اکسیژن و آهن را اثبات کرد. آنالیز XRD حضور فاز غالب ژیپس را نشان داد و این مسأله حاکی از عمل­آوری خوب گچ بود. تصاویر میکروسکوپ الکترونی روبشی نیز وجود بلورهای تیز و درهم فرو رفته­ ی گچ زنده در کنار بلورهای کوتاه و موازی السطوح گچ کشته را به وضوح نشان داد. بدین شکل مشخص شد که از گچ نیم ­کشته در اجرای این تزئینات استفاده شده است.

کلیدواژه‌ها

• خانه‌ی شهشهان
• گچ‌بری
• SEM-EDX
• XRD
• گچ زنده

عنوان مقاله [English]

Technical study of stucco ornamens in "Shah-shahan" house using XRD, SEM and wet chemistry

نویسندگان [English]

• A. Mohtasham ¹
• L. Salehiun ²
• K. Ahmadi ³

¹ Isfahan University of Art, Restoration of historical artifacts – cultural

² Islamic Azad University Central Tehran Branch, Restoration of historical artifacts – cultural

³ Semiconductors Department, Materials and Energy Research Center

چکیده [English]

In this study,The materials used in the stucoo ornaments of "Shah-shahan "house has been Discussed. "Shah-shahan" house, in "Ibn-e-Sina" street, Located in Esfahan and is one of the most valuable monuments of the "Qajar" period. After the introduction of stucco decorations, materials used in the ornamnts has been identified. This has been performed using instrumental methods and wet Chemistry.Underneath Layers Respectively were: Thatch primer and two layers of plaster and soil that stucco decoration has been performance on this layer. These layers has been recognized Using wet Chemistry. Instrumental analysis SEM-EDX proved existence of calcium, sulfur, magnesium, aluminum, oxygen and iron. XRD analysis Showed the presence of dominant phase gypsum. This show Production was performed well. Scanning electron microscope images showed needle Crystals of gypsum Sidelong short crystals of "Gach-e-koshte" (in persian) or massaged plaster. In this way it was found that "Gach-e-nim-koshte" has been used in these ornaments.

کلیدواژه‌ها [English]

• Shah-shahān house
• stucco ornament
• SEM-EDX
• XRD
• Gypsum plaster